16. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ

Κι εδώ φτάνουμε στην ουσία του θέματος.
Γιατί ο θύτης μπαίνει στον κόπο να τα κάνει όλα αυτά;
Έχει οφέλη από αυτή τη συμπεριφορά;
Η απάντηση είναι : πρακτικά όχι , αλλά για αυτόν είναι χρήσιμο όλο αυτό το "σκηνικό".
Ο θύτης έχει δύο διακαείς επιθυμίες:
-να καταστήσει το στόχο όσο πιο άβουλο μπορεί , για να τον ελέγχει (τώρα αν αυτό είναι αντικειμενικά καλό για τις εργασίες που κάνουν μαζί , θέλει συζήτηση........................
Ο άβουλος εργαζόμενος είναι πιο καλός;)
-αν έχει το ψυχολογικό προφίλ του κοινωνικού ψυχοπαθητικού (sociopath) χαίρεται να δημιουργήσει πρόβλημα στον άλλον , χωρίς να φανεί κιόλας ως φταίχτης (προσωπική μου γνώμη είναι πως αυτός είναι τελικά ο σκοπός ενός ατόμου αυτού του είδους και ο έλεγχος πάνω στον άλλον είναι μια πρόφαση για να εκλογικεύσει τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθει για τους ανθρώπους........)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Βέβαια υπάρχουν και άλλα είδη χαρακτήρων που επιλέγουν κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτής της συμπεριφοράς , γιατι ίσως την έχουν δει από κάποιον άλλον , χωρίς να ακολουθούν συνεχώς στη ζωή τους αυτό το μοτίβο .
Ο sociopath απλά είναι ο "δάσκαλος του είδους" .

Ας δούμε πώς πετυχαίνει τον ΕΛΕΓΧΟ δηλητηριάζοντας τον άλλον:

Όπως έχουμε πάλι αναφέρει, ενώ φέρεται "ευγενικά" , με έμμεσο τρόπο ή μέσω των συνεργατών του "ανακοινώνει" στο στόχο πως υπάρχει αμφιβολία για τις ικανότητες και το έργο που προσφέρει.Ταυτόχρονα ο στόχος βλέπει πως ο θύτης δεν είναι πρόσωπο στο οποίο μπορεί να έχει εμπιστοσύνη.
Ο στόχος προσπαθεί με κάθε τρόπο να κερδίσει την εύνοιά του. Αυτό οι ψυχολόγοι το ονομάζουν "ταύτιση με τον επιτιθέμενο" ή "σύνδρομο της Στοκχόλμης " (βλέπε συνδέσεις).Πιθανότατα μάλιστα ο στόχος να "ανακαλύψει " ότι "αγαπά " τον θύτη. Δυστυχώς έχει πέσει ήδη στην παγίδα.Ο θύτης ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙ ΟΣΑ ΚΑΝΕΙ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ.
Ο θύτης θεωρεί ότι για κάθε πρόοδο στη δουλειά , είναι υπεύθυνος αυτός που κατάφερε και έβαλε το στόχο να δουλέψει!
Με τις προσβολές που δέχεται ο στόχος είναι σαν να "γονατίζει" ψυχολογικά. Κάπως έτσι "εκπαιδεύουν" και τα ζώα στο τσίρκο κάποιοι (εκεί τα υποτάσσουν με ξύλο.....)
ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ ΚΙ ΟΜΩΣ ΑΛΗΘΙΝΟ!

ΠΡΟΣΟΧΗ:Αυτό γίνεται και σε άλλες περιπτώσεις αρρωστημένων σχέσεων θύτη -στόχου (πχ. κακοποιημένες γυναίκες που δεν χωρίζουν από τον σύζυγο που τις κακομεταχειρίζεται).

15. Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Το κύριο όπλο του θύτη είναι η θέση του στην ιεραρχία της εταιρίας .
Για να υποτάξει το στόχο του χρησιμοποιεί μια "συνταγή" η οποία είναι κοινός τόπος για όλους τους καταχραστές εξουσίας.

Τα συστατικά που χρησιμοποιεί είναι:

Δολώματα (αφήνει να εννοηθεί ότι θα "εξυπηρετήσει" το στόχο σε διάφορα πράγματα στη δουλειά, συνήθως υπερβάλλοντας)
Φόβος (δείχνει στο στόχο ότι δεν μπορεί να ξέρει πώς θα φερθεί ο θύτης -τον απειλεί έμμεσα , τον προσβάλλει με τα κακοήθη σχόλια και γενικά είναι σαν να του λέει: πρόσεξε-δεν ξέρεις πού μπορώ να φτάσω)
Στάχτη στα μάτια (φέρεται "πολύ ευγενικά " στο στόχο , δείχνει ότι τον εκτιμά, του μιλάει για προσωπικά του θέματα, του "κλείνει το μάτι" ότι τον καταλαβαίνει και τον σέβεται-αλλά δεν είναι αλήθεια)
Απομόνωση (δημιουργεί μια αδιόρατη ρήξη μεταξύ προσωπικού και στόχου ώστε ο στόχος να απομονωθεί και να παίρνει πληροφορίες μόνο από τον θύτη)

14. ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

• Η αλήθεια είναι αδιαμφισβήτητη. Η κακία μπορεί να της επιτεθεί , η άγνοια ίσως να την χλευάσει, αλλά στο τέλος Η ΑΛΗΘΕΙΑ θα λάμψει.
  Winston Churchill

1)Ο στόχος έχει την ευθύνη για ό,τι συνέβη γιατί επέτρεψε στο θύτη να συμπεριφερθεί έτσι
ΛΑΘΟΣ: Ο θύτης έχει πολλά όπλα για να χρησιμοποιήσει ενάντια στο στόχο , και τα εκμεταλλεύεται όλα στο έπακρο. Ας δούμε μερικά:
*είναι πιο παλιός στο χώρο και γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις-συνήθως έχει και κλίκα "ομοϊδεατών" που τον βοηθούν στο "έργο" του
*είναι ανώτερος στην ιεραρχία άρα ο στόχος εξαρτάται εργασιακά από αυτόν
*έχει το χάρισμα να μην σέβεται τους άλλους, άρα δεν νικιέται με καλούς τρόπους, δεν νιώθει καμμιά ευγνωμοσύνη για όσα του προσφέρουν και δεν διστάζει να συκοφαντήσει
*έχει δοκιμάσει και τελειοποιήσει το "παιχνίδι " του σε μια σειρά προηγούμενων στόχων
*δεν μετανιώνει για όσα κάνει και χαίρεται με το να δημιουργεί προβλήματα στους άλλους
*είναι υποκριτής σε απίστευτο βαθμό

Το "φταίξιμο" του στόχου είναι ότι με τα γνωστικά μέσα που διαθέτει τη συγκεκριμένη στιγμή , δεν "βλέπει" τον πραγματικό χαρακτήρα του θύτη και νομίζει πως μπορεί να συνεργαστεί μαζί του σε ένα δίκαιο παιχνίδι. Για να βγει αυτό το συμπέρασμα βέβαια έχει "δουλέψει" ο θύτης με την διφορούμενη συμπεριφορά του.

2)Δεν είναι εκφοβισμός , είναι "δυναμική διαχείριση προσωπικού"
ΛΑΘΟΣ:Καμιά διαχείριση δεν είναι δυναμική όταν γονατίζει τον άλλον με ύπουλα μέσα και προσβάλλει την προσωπικότητά του. Σε τελική ανάλυση δεν είναι και αποτελεσματική για την επιχείρηση μια και η παραγωγικότητα του εργαζόμενου τελικά μηδενίζεται κάτω από τις πιέσεις.

3)Δεν είναι εκφοβισμός , είναι σύγκρουση μεταξύ προσώπων
ΛΑΘΟΣ: Καταρχήν τα πρόσωπα έχουν άνιση δύναμη στην επιχείρηση.Ο θύτης δεν κινδυνεύει από το στόχο.Έπειτα συνήθως δεν υπάρχει καν ανοιχτή σύγκρουση αλλά ύπουλα , πισώπλατα χτυπήματα του θύτη.Αν δημιουργηθεί σύγκρουση, είναι "στημένη" από το θύτη γιατί βλέπει ότι ο στόχος "κατάλαβε" και θέλει να τον "ξεφορτωθεί" και να φανεί σαν να φταίει ο στόχος.

4)Ο στόχος έχει αδύνατο χαρακτήρα ή δεν μπορεί να σταθεί κοινωνικά
ΛΑΘΟΣ: Ο στόχος συνήθως έχει εργαστεί σε άλλα περιβάλλοντα χωρίς να έχει "κοινωνικά προβλήματα". Εδώ έχει γιατί τα δημιουργεί ο θύτης, μια και θέλει να τον αποδυναμώσει και να τον απομονώσει στο χώρο.Μια προσεκτική ματιά στα επαναλαμβανόμενα "τυχαία σχόλια " για τον στόχο και εύκολα βλέπουμε πως δεν πρόκειται για τα συνήθη σχόλια μεταξύ συναδέλφων αλλά για οργανωμένη συκοφάντηση. Αν μάλιστα συμφωνούν και ένας ή δύο φίλοι του, ένα έμπειρο μάτι διακρίνει εύκολα τη σκοπιμότητα.

5)Ο στόχος έχει "ψυχολογικά προβλήματα"
ΛΑΘΟΣ: Δεν είχε, αλλά απέκτησε μια συμπεριφορά υπερβολικής επαγρύπνισης και δυσπιστίας λόγω της κακομεταχείρισης στην οποία υποβάλλεται , πολλές φορές και για χρόνια. Ευτυχώς δεν κινδυνεύει να "τρελαθεί" αλλά το χρόνιο στρες είναι πιθανό να του δημιουργήσει προβλήματα στην ψυχική του διάθεση. Επίσης η ένταση που νιώθει  λόγω του στρες ίσως φανεί αφύσικη στους άλλους.
Όταν όμως ενημερωθεί για την κατάσταση, μπορεί να κερδίσει τη χαμένη του ηρεμία και να αλλάξει πολλά πράγματα προς δικό του όφελος.

6)Αν κάποιος είναι καλός στη δουλειά του δικαιώνεται

ΛΑΘΟΣ: Δεν συμβαίνει αυτό όταν έχει δημιουργηθεί εις βάρος του τέτοιο τοξικό περιβάλλον....Η διεύθυνση δεν ασχολείται με "τέτοια " θέματα, το προσωπικό παίρνει το μέρος του θύτη (είδαμε γιατί) και ο στόχος αποδυναμωμένος και αποκαρδιωμένος αναρρωτιέται αν υπάρχει κάτι να κάνει για να διορθώσει τα αδιόρθωτα.....

7)Ο θύτης έχει υψηλή αυτοεκτίμηση
ΛΑΘΟΣ: Στην πραγματικότητα νιώθει ανεπαρκής και στις περισσότερες περιπτώσεις η προσωπική του ζωή δεν είναι σε καλή κατάσταση. Γι' αυτό προβάλλει τις προσωπικές του ανεπάρκειες πάνω στους άλλους.
Προσοχή όμως: Πιστεύει πως είναι ανίκητος και θέλει να έχει αυτός την τελευταία λέξη σε μια διένεξη . Γι' αυτό πρέπει να του λέμε ναι....

8) Ο θύτης είναι καλός, απλά είναι λίγο κουτσομπόλης.....
ΛΑΘΟΣ: Εδώ δεν μιλάμε για το "φυσιολογικό" κουτσομπολιό που συμβαίνει λίγο πολύ σε οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα αλλά το συνεχές και συντονισμένο κουτσομπολιό που προσπαθούν να το περάσουν σαν "αυθόρμητο". Η κύρια διαφορά είναι στο γεγονός ότι τα σχόλια είναι επαναλαμβανόμενα και κακοήθη. Αν ένας παρατηρητής προσέξει, θα διαπιστώσει ότι τέτοια σχόλια δεν γίνονται μόνο για το στόχο αλλά και για άλλα πρόσωπα που δεν συμπαθεί ο θύτης και ίσως και η παρέα του.'Ενα άλλο χαρακτηριστικό του ύπουλου παιχνιδιού είναι ότι έντεχνα "ενημερώνουν" τον στόχο ότι "τον κάνουν ρόμπα"(θα δούμε παρακάτω αναλυτικά τους λόγους).
 

13. ΑΛΛΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει , το φαινόμενο του εκφοβισμού στον εργασιακό χώρο δεν είναι πολύ γνωστό στη χώρα μας λόγω του ότι δεν έχει συγκεκριμένη ονομασία , αλλά δυστυχώς "εφαρμόζεται" σε πολλούς εργαζόμενους που ανίδεοι δέχονται τις βλαβερές επιπτώσεις του χωρίς να μπορούν να εξηγήσουν τι τους συμβαίνει.
Να μερικά από τα ονόματα με τα οποία αναφέρεται το φαινόμενο:

Ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας
Εκφοβισμός στον εργασιακό χώρο
Εργασιακή Ψυχολογική Κακομεταχείριση
Κακοποίηση στο χώρο εργασίας
Ψυχολογική βία στο χώρο εργασίας

και τα πιο λαϊκά : κατινιά , ρουφιανιά στη δουλειά

Τα αγγλικά ονόματα με ίδια ή παρόμοια σημασία είναι

workplace bullying

mobbing

Τα δύο τελευταία ενώ μοιάζουν στον τρόπο που εκδηλώνονται (υποβάθμιση του εργασιακού περιβάλλοντος για έναν εργαζόμενο) διαφέρουν ως προς το σκοπό τους :

στο Workplace Bullying σκοπός είναι ο έλεγχος του εργαζόμενου μέσω διαφόρων τρυκ υποτίμησής του,
ενώ
στο Mobbing σκοπός είναι να εκδιωχθεί ο εργαζόμενος.

Δυστυχώς συχνά είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος τι από τα δύο συμβαίνει. Το βέβαιο είναι ότι και στις δυο περιπτώσεις αν ο εργαζόμενος καταλάβει ότι δεν φταίει αυτός για όσα συμβαίνουν θα μπορέσει να καταστρώσει ένα σχέδιο αντιμετώπισης των επιθέσεων.

12. ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ (PTSD)

Ο στόχος λοιπόν μπαίνει σε μια κατάσταση στρες γιατί δεν ξέρει αν πρέπει να μείνει ή να φύγει, τι από τα δύο είναι το μικρότερο κακό. Δεν ξέρει επίσης τι μπορεί να διορθώσει και τι όχι. Όλα γίνονται με διφορούμενο τρόπο και για λόγους που δεν μπορούν να εξηγηθούν επαρκώς.
Κάποια στιγμή συνήθως φεύγει (αυτή είναι η καλύτερη λύση όπως θα δούμε σε άλλη ανάρτηση σχετική με τους τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης- γιατί μακριά από το τοξικό περιβάλλον μπορεί πιο εύκολα να ανακτήσει την προσωπική του δύναμη )
Τότε συμβαίνει το εξής περίεργο: παρά την ανακούφιση που νιώθει, πολλά από τα συμπτώματα του στρες επιδεινώνονται .

Αυτό είναι σύνηθες αποτέλεσμα μετά από κάθε τραυματικό γεγονός ή μακροχρόνια έκθεση σε στρες (πχ. παρουσία σε σοβαρό ατύχημα, φυσική καταστροφή, συμμετοχή στο πεδίο της μάχης, θύματα οποιασδήποτε μορφής βίας, και στόχοι του εκφοβισμού στον εργασιακό ή άλλο χώρο).
Οι ψυχολόγοι ονομάζουν την κατάσταση ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ ή ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ (Post Traumatic Stress Disorder-PTSD) ή κάποιες φορές Σύνθετο Μετατραυτικό Στρες (Complex PTSD, C- PTSD) όταν έχει προέλθει από μακροχρόνια έκθεση σε τοξικό περιβάλλον όπως στο bulllying.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΨΥΧΙΚΗ ΠΑΘΗΣΗ.
Ο στόχος έχει την αίσθηση ότι "κινδυνεύει να τρελαθεί" αλλά ευτυχώς αυτό δεν είναι αλήθεια. Η ψυχολογική του διάθεση είναι κλονισμένη από το τραύμα και χρειάζεται χρόνο και νέες εμπειρίες για να το ξεπεράσει.


ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ
1)κατάθλιψη
2)αίσθημα ματαιότητας
3)έντονα φλασμπακ των τραυματικών γεγονότων
4)υπερένταση
5)δυσκολία στη διαχείριση έντονων συναισθημάτων (υπερβολικές εκρήξεις θυμού, εναλλαγές της διάθεσης, ξέσπασμα σε κλάματα)
6)έντονη ανάγκη για εκδίκηση (η καλύτερη εκδίκηση είναι ο στόχος να ξαναφτιάξει τη ζωή του και να ξεπεράσει το συμβάν)
7)αίσθημα ανημπόριας για κάποιες στιγμές, παρόλο που δεν υπάρχει κάποιο συμβάν που να δικαιολογεί την ένταση αυτού του αισθήματος

Το μετατραυματικό στρες μπορεί να διαρκέσει ακόμα και χρόνια μετά το τραυματικό γεγονός.
Θεραπεύεται με την πάροδο του χρόνου , με τη συνειδητή προσπάθεια του στόχου να ξεπεράσει την κατάσταση και να μην κάνει κακό στον εαυτό του και ίσως και με τη βοήθεια ψυχολόγου.
Βοηθούν επίσης τα βιβλία αυτοβοήθειας, το κοινωνικό σύστημα υποστήριξης του στόχου (φίλοι, συγγενείς) και αλλαγές στον τρόπο ζωής που βοηθούν στην αποκατάσταση της ηρεμίας και της αυτοεκτίμησης του στόχου (χόμπυ, αθλητισμός, προσφορά βοήθειας σε συνανθρώπους, νέες κοινωνικές επαφές) .

ΜΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
Λέγεται stay grounded και σημαίνει πως όταν αρχίσουν οι σκέψεις οι σχετικές με το τραυματικό γεγονός, σκέφτεσαι ότι στέκεσαι γερά πάνω στο έδαφος και ταυτόχρονα στρέφεις την προσοχή σου σε κάτι που έχεις να κάνεις τη σημερινή μέρα ή οργανώνεις μια ευχάριστη δραστηριότητα. Αν οι σκέψεις επιμένουν, δεν απελπίζεσαι, απλά περιμένεις να φύγουν! Σιγά σιγά εξασθενούν και έρχονται όλο και πιο σπάνια.

11.ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ο εκφοβισμός είναι μια μη φυσιολογική κατάσταση στην οποία αναγκαστικά υποβάλλεται ο στόχος μια και δεν είναι εύκολο να αφήσει τη δουλειά του .

Η ψυχολογική και σωματική του ισορροπία μπαίνουν σε δοκιμασία.
Ο οργανισμός αντιδρά με όλα τα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα του στρες.

Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε μια αφύσικη κατάσταση, για την οποία δυστυχώς ο στόχος δεν ήταν ενήμερος....

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
*κατάθλιψη
*αίσθημα ενοχής
*φόβος σε ασυνήθιστο βαθμό
*αίσθημα ανασφάλειας
*υπερβολική ενασχόληση με τα θέματα της δουλειάς
*δυσπιστία απέναντι σε όλους
*χαμηλή αυτοσυγκέντρωση
*αϋπνία λόγω έντονου στρες
*εφιάλτες με πρωταγωνιστή τον θύτη
*απροθυμία να σηκωθεί από το κρεβάτι του το πρωί
*αίσθηση ότι είναι ανήμπορος να αντιμετωπίσει την κατάσταση
ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
*ευαισθησία του ανοσοποιητικού συστήματος
*πονοκέφαλοι
*αίσθημα κόπωσης
*τρεμούλιασμα
*θλιμμένη έκφραση
ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ
*αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης
*αίσθηση ότι δεν μπορεί να αγαπήσει και να αγαπηθεί
*υπερβολική άμυνα στις κοινωνικές σχέσεις
*αίσθημα απογοήτευσης
*αίσθηση ότι κινδυνεύει το νευρικό του σύστημα